Alimenty
Treścią obowiązku alimentacyjnego jest dostarczenie uprawnionemu przez zobowiązanego środków utrzymania, jeżeli istnieje taka potrzeba także środków wychowania. Obowiązek alimentacyjny wynika z pokrewieństwa albo z więzów prawnych, z którymi ustawodawca wiąże jego istnienie. Zobowiązani do alimentacji są krewni w linii prostej, tj. rodzice-dzieci, dzieci-rodzice, dziadkowie-wnuki, wnuki-dziadkowie itd. W linii bocznej obowiązek alimentacyjny może dotyczyć wyłącznie rodzeństwa, również przyrodniego. Poza obowiązkami alimentacyjnymi krewnych w linii prostej i rodzeństwa istnieją obowiązki alimentacyjne między małżonkami, małżonkami żyjącymi w separacji albo małżonkami rozwiedzionymi; między powinowatymi; obowiązek alimentacyjny spoczywa także na osobach związanych stosunkiem przysposobienia. Alimentacyjnym jest również obowiązek ojca dziecka pozamałżeńskiego przyczyniania się w rozmiarze odpowiadającym okolicznościom do pokrycia wydatków związanych z ciążą i porodem oraz kosztów trzymiesięcznego utrzymania matki w okresie porodu.
Kolejność obowiązku alimentacyjnego nie jest przypadkowa. Obowiązek alimentacyjny obciąża zstępnych przed wstępnymi, a wstępnych przed rodzeństwem; jeżeli jest kilku zstępnych lub wstępnych – obciąża bliższych stopniem przed dalszymi. Krewnych w tym samym stopniu obowiązek alimentacyjny obciąża w częściach odpowiadających ich możliwościom majątkowym i zarobkowym. Obowiązek jednego małżonka dostarczenia środków utrzymania drugiemu małżonkowi po rozwodzie lub unieważnieniu małżeństwa albo orzeczeniu separacji wyprzedza także obowiązek alimentacyjny krewnych tego małżonka. Obowiązek alimentacyjny względem przysposobionego obciąża przysposabiającego przed wstępnymi i rodzeństwem przysposobionego, a obowiązek alimentacyjny względem wstępnych i rodzeństwa obciąża przysposobionego dopiero w ostatniej kolejności, o ile skutki przysposobienia polegają wyłącznie na powstaniu stosunku między przysposabiającym a przysposobionym.
Co istotne, obowiązek alimentacyjny zobowiązanego w dalszej kolejności powstaje dopiero wtedy, gdy nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności albo gdy osoba ta nie jest w stanie uczynić zadość swemu obowiązkowi lub gdy uzyskanie od niej na czas potrzebnych uprawnionemu środków utrzymania jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami.
Uprawniona do świadczeń alimentacyjnych jest tylko ta osoba, która znajduje się w niedostatku. Przy czym niedostatek stanowi usprawiedliwioną przesłankę obowiązku alimentacyjnego wtedy, gdy jego przyczyną są okoliczności niezależne od woli ubiegającego się o alimenty. Niedostatek nie jest natomiast przesłanką obowiązku alimentacyjnego rodziców względem dziecka. Rodzice są obowiązani do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.
Niedostatek nie jest również przesłanką obowiązku alimentacyjnego małżonka wyłącznie winnego rozkładu pożycia względem małżonka niewinnego. Jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia małżeńskiego, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku.
Zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymywać się samodzielnie albo wobec osoby niepełnosprawnej może polegać w całości lub w części na osobistych staraniach o utrzymanie lub o wychowanie uprawnionego; w takim wypadku świadczenie alimentacyjne pozostałych zobowiązanych polega na pokrywaniu w całości lub w części kosztów utrzymania lub wychowania uprawnionego. |
|
